29 september 2022

Pandemische paraatheid: dit weten we nu (en tips voor ziekenhuizen)

Het is een reëel scenario dat zich op enig moment een nieuwe coronagolf of andere pandemie aandient. De Nederlandse overheid bereidt zich hiervoor op met de beleidsagenda pandemische paraatheid en de oprichting van de Landelijke Functionaliteit Infectiebestrijding (LFI). Ondertussen valt er, onder meer voor ziekenhuizen, uit diverse onderzoeken lering te trekken over de aanpak van de coronapandemie.

In april 2022 stemde de ministerraad in met een voorstel van minister Kuipers (VWS) om Nederland voor te bereiden op een toekomstige pandemie via de beleidsagenda pandemische paraatheid. Slagvaardigheid en wendbaarheid zijn belangrijke onderwerpen. Dit moet er namelijk voor zorgen dat er in de zorg flexibel en snel opgeschaald kan worden. Vooralsnog zijn de eerste twee stappen van de agenda gezet. In juni is besloten de Landelijke Functionaliteit Infectiebestrijding (LFI) in te richten en een maand later is het Nationaal actieplan zoönosen naar de Tweede Kamer gestuurd.

Concrete zaken vanaf 2023

Er komt nog een reeks maatregelen om beter voorbereid te zijn op een volgende pandemie. In de Miljoenennota voor 2023 maakt het kabinet hiervoor 200 miljoen euro vrij. De maatregelen variëren van goede monitoring en surveillance tot aan goede informatievoorziening en het maken van heldere afspraken tussen betrokken partijen in de crisisbestrijding. Ook leveringszekerheid van medische producten is opgenomen in het plan, waaronder medicijnen, vaccins en hulp- en beschermingsmiddelen. Tevens komen er kennis- en innovatieprogramma´s op het gebied van virusverspreiding en ventilatie.

Vanaf 2023 zal ook de Landelijke Functionaliteit Infectiebestrijding (LFI) operationeel zijn. Deze organisatie valt onder het RIVM en coördineert en voert de bestrijding uit bij een pandemie. De LFI gaat twee dingen doen, namelijk (1) voorbereiden op een toekomstige pandemie en (2) grootschalige infectiebestrijding operationeel aansturen. De bestaande organisaties blijven wel verantwoordelijk voor de coördinatie van de COVID-19 pandemie.

Aanbevelingen vanuit de wetenschap

Ondertussen verschijnen steeds meer studies waarin de aanpak in de afgelopen coronapandemie wordt geëvalueerd. Wat ondervinden zij? Verantwoordelijkheden moet je op het juiste niveau neerleggen, is een les uit de evaluatie Zorgzaam uit de crisis van de leerstoel Zorgethiek bij de Universiteit van Humanistiek. Volgens de onderzoekers nam iedereen zijn verantwoordelijkheid, maar was er wel een ‘verantwoordelijkheidscrisis’.

Zorginstellingen en zorgverleners kregen daardoor last van morele stress, omdat zij maatregelen moesten uitvoeren die niet pasten bij hun beeld van goede zorg. “Door te vertrouwen op de professionele deskundigheid en het verantwoordelijkheidsbesef van zorgbestuurders, managers en zorgprofessionals krijgen mensen meer ruimte om hun taken in te vullen op een manier die past bij hun professionele en ethische visie”, aldus de onderzoekers.

Ook moeten er nu al maatregelen worden genomen als voorbereiding op een nieuwe pandemie, stellen onderzoekers van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Op deze manier zijn de overheid, ziekenhuizen en bevolking beter voorbereid, aldus de onderzoekers. Een aantal aanbevelingen helpen daarbij. De onderzoeksgegevens (van bijvoorbeeld streekproeven onder bevolking) van ziekenhuizen, onderzoeksinstellingen en universiteiten moeten beter worden gekoppeld, zodat er een beter beeld is van de besmettingsgraad. Daarnaast moeten wetenschappers toegang hebben tot een digitaal platform waar allerlei studies samenkomen over de stand van zaken. Verder moet meer kennis van communicatie en gedrag een beter beeld geven in hoeverre mensen bereid zijn zich aan maatregelen te houden.

Wat de overheid van ziekenhuizen verwacht

Nu de vraag, waar kunnen ziekenhuizen zich op voorbereiden? Komt er bijvoorbeeld een eenduidige richtlijn en landelijke regie voor coronamaatregelen in een ziekenhuis, verloopt dit regionaal via de ROAZ-regio´s (Regionaal Overleg Acute Zorgketen, red.) of mogen ziekenhuizen zelf hun koers bepalen in de bestrijding van een pandemie?

Op dit moment hanteert de overheid alleen adviezen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Wel blijft de overheid het virus in de gaten houden en worden er maatregelen genomen zodra er meer besmettingen komen en het dreigt mis te lopen. Het Outbreak Management Team (OMT) adviseert de overheid daarover. Daarnaast informeert het Maatschappelijk Impact Team de overheid over de impact van deze regels.

Tips van de overheid voor ziekenhuizen

• Gebruik het aparte testbeleid voor medewerkers in het ziekenhuis
Ziekenhuizen hebben een apart beleid opgesteld rondom het testen en de inzet van zorgmedewerkers binnen een ziekenhuis.

• Communiceer helder naar medewerkers over het vaccinatiebeleid
Niemand kan worden gedwongen om zich te laten vaccineren. Ziekenhuizen mogen ook niet vastleggen welke medewerkers zich wel of niet hebben laten vaccineren. Wel kunnen zorgaanbieders nadenken over hoe zij omgaan met medewerkers die zich niet willen vaccineren en daar vooraf al duidelijk over zijn.

• Wees op de hoogte van richtlijnen en handreikingen
De Federatie Medisch Specialisten (FMS) heeft diverse richtlijnen, handreikingen en leidraden geformuleerd voor medisch specialisten. De documenten zijn in te zetten bij de bestrijding van de COVID-19 pandemie. Er is bijvoorbeeld een leidraad voor persoonlijke bescherming en raamwerk voor het behoud van reguliere zorg.

Vanuit onze ruime ervaring als gastvrije dienstverlener bij onder meer ziekenhuizen, ondersteunt Jeeves organisaties bij de ontvangst en begeleiding van mensen. Zeker in bijzondere situaties als tijdens een pandemie ervaren onze opdrachtgevers dat als cruciaal voor de ervaren veiligheid en gastvrijheid. Bent u benieuwd naar de mogelijkheden?

Bekijk onze diensten Neem contact op